หลังจากแอดเขียนบทความ Stoicism – Rule Over Yourself ก้าวแรกของการเป็น Stoic มีเพื่อนๆและนักเรียนเข้ามา comment กันหลายคน วันนี้แอดเลยมาเขียนต่อเลย 555+
แอดหยิบเอา 10 คำสอนของนักปราชญ์ Stoics มาสี่คน Seneca, Epictetus, Marcus Aurelius และ Zeno บิดาของ Stoicism มาจากหนังสือหลายๆเล่มของ Ryan Holiday
📝 จริงๆ Stoics มีคำสอนดีๆเยอะมาก เขียนได้เป็นร้อย quotes วันนี้เราคัด quotes แบบเด็ดๆ impact สูงๆ อ่านแล้วชีวิตได้คิดต่อ หวังว่าทุกคนจะชอบเหมือนกันครับ
Table of Contents
What is Philosophy
Philosophy /fəˈläsəfē/ คือศาสตร์ที่พยายามค้นหาความหมายของสิ่งต่างๆ การมีอยู่ของตัวเรา สรรพสิ่ง และจักรวาล ความรู้คืออะไร ความจริงคืออะไร และความสัมพันธ์ของสิ่งต่างๆเป็นมายังไง
The study of the fundamental nature of knowledge, reality, and existence
เอาจริงๆ Philosophy หรือปรัชญาเป็นอะไรที่เราไม่สามารถให้คำนิยามได้ง่ายๆ 555+
และหนึ่งในคำถามของ Ancient Philosophy คือการพยายามหาคำตอบว่าเราจะใช้ชีวิตที่ดีได้อย่างไร How to live a good life? – The Art of Living ซึ่งเป็นแก่นของ Stoicism เช่นกัน
ลองนึกภาพสมัยก่อนเวลาร่างกายเราเจ็บป่วย เราก็ไปหาหมอในหมู่บ้าน แต่ถ้าจิตใจเราเจ็บป่วยขึ้นมา เช่น เกิดวิกฤตวัยกลางคน midlife crisis สมัยพันปีที่แล้วเราจะไปปรึกษาใครดี?
คำตอบคือไปหา Philosopher
Philosopher /fəˈläs(ə)fər/ มีรากศัพท์จากภาษากรีกแปลว่า “A Lover of Wisdom” นักปราชญ์คือคนที่ช่วยให้คำแนะนำเวลาเราอยากจะหาคำตอบบางอย่างในชีวิต
Stoicism คือปรัชญาการใช้ชีวิตแบบ more resilient and happier, more virtuous and more wise มีความดีเป็นที่ตั้ง virtues เข้าถึงสภาวะ tranquility (being calm)
ไม่มีต้นไม้ใดจะมีรากฝังลึกในดิน ถ้าต้นไม้เหล่านั้นไม่เคยผ่านลมพายุมาก่อน ชีวิตของพวกเราก็เช่นกัน จงเปิดรับและอดทนต่อความยากลำบาก เพราะสิ่งเหล่านั้นจะช่วยให้เราแข็งแกร่งขึ้น
📝 อ่านบทความ Stoicism ชัยชนะที่ยิ่งใหญ่เริ่มต้นที่ตนเอง Rule Over Yourself
Historic Stoic Philosophers
หนังสือ The Little Book of Stoicism (2019) ของ Jonas Salzgeber บทที่สองเล่าประวัติของนักปราชญ์ Stoics คนสำคัญมีอยู่ทั้งหมด 4 คนคือ
- Seneca
- Musonius Rufus
- Epictetus
- Marcus Aurelius
Musonius Rufus เป็นคนที่หาข้อมูลได้ยากสุดเลย เพราะเค้าไม่ค่อยได้จดอะไรไว้ แต่เป็นลูกศิษย์เค้า Lucius และ Epictetus ที่นำความรู้ศาสตร์ Stoic นี้มาเล่าขานต่อ
แอดว่าจุดเด่นของ Stoics คือความรู้นี้ใช้ได้กับคนทุกเพศ ทุกวัยจริงๆ ไม่ว่าจะทำอาชีพอะไรก็ใช้ได้หมด ในยุคนั้นคือได้ตั้งแต่ทาส อาจารย์ พ่อค้า นักการเมือง ไปจนถึง Roman Emperor
ในบทความนี้แอดจะหยิบ quotes ทรงพลังของ Seneca, Epictetus, Marcus และปิดท้ายด้วย Zeno ให้ทุกคนได้อ่านกัน อย่าลืมว่าแนวคิดของ Epictetus ได้รับอิทธิพลจาก Rufus มาเต็มๆ
10 Quotes That Change Life
และนี่คือ 10 คำสอนของ Stoics ที่แอดว่าดีที่สุด ดีในแง่ที่นำมาใช้ประยุกต์ใช้กับชีวิตเราได้เลย หลาย quotes ในบทความนี้เคยช่วยให้แอดผ่านเรื่องไม่ดีต่างๆมาได้ด้วย ประสบการณ์จริง 555+
[1] If a man knows not which port he sails, no wind is favorable.
- Seneca
ถ้าเราเดินทางแบบไร้จุดหมาย ลมใดๆก็พาเราไปถึงที่หมายไม่ได้
ชีวิตต้องมีเป้าหมายให้ชัดเจน Purpose จะเป็นตัวกำหนดทุกการตัดสินใจของเรา ถ้าเราใช้ชีวิตแบบไม่มีเป้าหมาย ก็เหมือนเราทิ้งชีวิตไปวันๆ
[2] Freedom is the only worthy goal in life. It is won by disregarding things that lie beyond our control.
- Epictetus
Freedom อิสรภาพคือเป้าหมายที่ควรค่าของชีวิต เราจะได้อิสรภาพก็ต่อเมื่อละทิ้งทุกอย่างที่อยู่นอกเหนือการควบคุมของเรา
Epictetus เกิดมาเป็นทาสในเมือง Hierapolis ชื่อของเค้าแปลว่า “สิ่งของ” แต่เพราะการศึกษาทำให้คนหลุดพ้นจากความเป็นทาส กลายเป็นหนึ่งในนักปราชญ์แห่ง Stoicism
ความรู้ทำให้เค้าหลุดพ้นจากความเป็นทาส Epictetus เป็นคนที่เชื่อมั่นใน Education มากๆ
📝 จริงๆ Epictetus ก็ไม่ค่อยชอบเขียน journal เลย เหมือน Rufus เป๊ะ อ้าว 555+ นักเรียนของเค้าชื่อ Arrian เป็นคนรวบรวมคำสอนของ Epictetus ลงในหนังสือ Discourses
[3] First say to yourself what you would be; and then do what you have to do.
- Epictetus
ขั้นแรกพูดกับตัวเองว่าเราอยากเป็นอะไร ขั้นที่สองจงลงมือทำ
Stoics เชื่อในการลงมือทำ เราไม่ได้พูดว่าเราเป็น Stoics แต่เราใช้ชีวิตแบบ Stoics เราไม่บอกคนอื่นว่าเรารู้จัก Philosophy แต่เรา Embody It ในทุกการกระทำ
ไม่ว่าจะอยากเป็นอาชีพอะไร เราก็ต้องเรียน ลงมือทำจริง Doing คือหนทางสู่ Mastery
[4] How long are you going to wait before you demand the best of yourself?
- Epictetus
จะรออีกนานแค่ไหนกว่าที่เราจะเป็นตัวเองในเวอร์ชันดีที่สุดที่เราสามารถเป็นได้
Oliver Burkeman เขียนหนังสือ Four Thousand Weeks บอกว่ามนุษย์เรามีเวลาในโลกแค่ 4,000 สัปดาห์เท่านั้น จะรอไปถึงเมื่อไหร่ กว่าที่จะทำสิ่งที่ดีที่สุดให้ตัวเอง
Stoics เชื่อว่าการมีชีวิตคือการทำตัวเองให้เข้าใกล้สิ่งที่เรียกว่า Eudaimonia /juːdɪˈmoʊniə/ หรือร่าง Ideal Self ของเรา – to become good with your inner daimon
[5] The soul becomes dyed with the colour of its thoughts.
- Marcus Aurelius
จิตวิญญาณของเราถูกย้อมเป็นสีเดียวกับความคิดที่เรามี
Stoics เราเชื่อว่าคุณภาพของชีวิตขึ้นอยู่กับคุณภาพของความคิด ชีวิตเราจะไปได้ไกลแค่ไหน ต้องเริ่มจากปรับวิธีการคิดก่อนเลย mindset หลายคนมี skills ที่ดี แต่ mindset ไม่ดีตามไปด้วย การเติบโตในหน้าที่การงานก็เป็นเรื่องยาก
HR ชอบถามกันใน social media ว่าระหว่างคนดีกับคนเก่ง บริษัทจะเลือกแบบไหน? คำถามนี้จริงๆไม่ต้องเลือกเลย ตัวเราเป็นทั้งคนดีและคนเก่งได้ในเวลาเดียวกัน Live with Virtues
[6] Waste no more time arguing what a good man should be. Be One.
- Marcus Aurelius
อย่าเสียเวลาโต้เถียงกันอีกเลยว่าการเป็นคนดีเป็นยังไง จงเป็นคนๆนั้น Be One (Now)
อันนี้แอดเห็นบ่อยมาก โพสต์ใน social media แนวๆว่า Data Analyst ที่ดีต้องมีทักษะอะไรบ้าง อาชีพอื่นๆก็มีให้เห็นเรื่อยๆ หลายคนเข้าไป comment กันเรื่องคำว่าดี Good มันต้องเป็นยังไง
ดี ไม่ดี เป็นเรื่อง Subjective ถามคนร้อยคน เราก็อาจจะได้คำตอบไม่เหมือนกัน
Stoics เลยบอกว่าอย่าเถียงกันเลย (แบบไม่ต้องถามแล้วคำถามนี้) 555+ กำหนดเป้าหมาย และลงมือทำคือสองอย่างที่สำคัญ Google มีบอกหมดแล้วว่าต้องทำยังไง แค่เราเปิด ก็ได้คำตอบ
จริงๆแอดว่าหลายคนรู้อยู่แล้วด้วยว่าต้องทำยังไง แค่ถามคนอื่นๆเพื่อให้ได้ Second Opinions แค่นั้นเอง แต่ถ้าใครอยากเป็น Data Analyst อ่าน Career Guide นี้ได้นะครับ ขายของ! 555+
[7] You have power over your mind - not outside events. Realize this, and you will find strength.
- Marcus Aurelius
เรามีพลังเหนือความคิดของเรา mind ไม่ใช่ปัจจัยภายนอก เมื่อเข้าใจสิ่งนี้ เราจะพบกับพลังที่แท้จริง strength
ความคิดและการกระทำของเราคือสิ่งที่เราควบคุมได้ control ส่วนเศรษฐกิจ การเมือง โชคชะตา อนาคตอยู่นอกเหนือการควบคุมของเราหมดเลย not in our control
Epictetus บอกว่ามีแค่ our own actions เท่านั้นที่เราสามารถควบคุมได้ แปลว่าการจะมีชีวิตที่ดีขึ้น live a good life ทั้งหมดอยู่ที่ตัวเราไม่ใช่ปัจจัยภายนอก courage, discipline, justice, wisdom คือเข็มทิศที่ช่วย guide ทุกการกระทำของ Stoics
[8] It never ceases to amaze me: we all love ourselves more than other people, but care more about there opinion than our own.
- Marcus Aurelius
Marcus Aurelius เขียนใน journal ของเค้าว่าโลกนี้ไม่เคยหยุดทำให้เค้าประหลาดใจ amaze มนุษย์เรารักตัวเราเองมากกว่าใครในโลก แต่กลับให้ค่าความเห็นคนอื่นๆมากกว่าตัวเราเอง
ในยุคที่ทุกคนเล่น social media ข่าวดราม่ามีให้เราอ่านกันแทบทุกวัน คำพูดคำนินทาที่คนไม่ชอบเราพูดถึงเรา เราเก็บมาคิดในสมองตลอด อยู่ดีๆจิตใจเราก็เปราะบาง
Stoics บอกว่าจงเอาตัวเองออกห่างจากความ Drama ทั้งหมดเลย
เพราะ Drama สร้าง Negative Thoughts ถ้าวันไหนเราเอาตัวเองไปผูกติดกับดราม่า ชีวิตเราวันนั้นก็ไม่ต้องทำงานใดๆเลย เราห้ามคนพูดไม่ดีเกี่ยวกับเราไม่ได้อยู่แล้ว So why do you care?
Marcus สอนว่า “The best revenge is not to be like your enemy” การแก้แค้นที่ดีที่สุดคืออย่าทำตัวเหมือนศัตรูของเรา ใครพูดไม่ดี ก็ปล่อยผ่าน ทำหน้าที่ของเราให้ดีที่สุดก็พอ
[9] We suffer more often in imagination than in reality.
- Seneca
เราเจ็บปวดในความคิด imagination มากกว่าความจริง reality
บางครั้งปัญหาที่ผ่านมาเข้ามามันก็ไม่ได้แย่อย่างที่คิด คิดวิเคราะห์ปัญหาด้วยสติอย่างมีเหตุและผล เราจะพบว่าหลายครั้งปัญหาไม่ใช่ปัญหา แต่ปัญหาคือ perception ที่เรามีต่อเรื่องนั้นๆมากกว่า
อย่าปล่อยให้จินตนาการที่มันไม่ดีครอบงำเรา ควบคุมความคิดของเราให้ดี
แล้วถ้าความเจ็บปวดนั้นมันไม่สามารถหาเหตุผลมาอธิบายได้เลย เช่น การเสียคนรัก หรือครอบครัว Seneca บอกว่าก็มีเพียงแค่เวลาเท่านั้นที่จะรักษาจิตใจของเราได้
[10] I made a prosperous voyage when I suffered shipwreck.
- Zeno of Citium
Zeno ครั้งหนึ่งเคยเป็นพ่อค้าที่ร่ำรวยมาก จนเรือเค้าอับปางระหว่างการเดินทางผ่านทะเลเมดิเตอร์เรเนียนทำให้สูญเสียเงินทองทุกอย่าง และนั่นคือจุดเปลี่ยนให้เค้าเริ่มศึกษาปรัชญา
Zeno บอกว่า “เรามีการเดินทางที่ล้ำค่า prosperous voyage เมื่อเราเจ็บปวดจากเรืออับปาง”
บางเหตุการณ์ที่มันดูแย่ ทำให้เราเจ็บปวด suffering อาจจะเป็นจุดเริ่มต้นของอะไรบางอย่างที่ดี มนุษย์เราย้อนเวลากลับไปแก้ไขอดีตไม่ได้ แต่เราเปลี่ยนสิ่งที่เราทำวันนี้ได้
แยกให้ออกระหว่างสิ่งที่เราควบคุมได้ กับสิ่งที่เราควบคุมไม่ได้ ถ้าเราแยกออก ชีวิตเราจะพบกับความสงบในจิตใจทันที นี่คือเรื่องราวที่เล่าต่อกันมาของ Zeno บิดาของ Stoicism
และนี่คือทั้ง 10 stoic quotes ที่แอดอยากแชร์ให้ทุกคนวันนี้ครับ Happy New Year 2023!
Friendly Guide to Stoicism
หนังสือ The Little Book of Stoicism (2019) มีฉบับแปลไทยของสำนักพิมพ์ Be(ing) เผื่อใครสนใจ ลองดูได้นะครับ เล่มนี้หลายคนยกให้เป็นเล่มที่อ่านง่ายสุดเลย beginner guide
ส่วนแอดเป็น FC Ryan Holiday ตั้งแต่ The Obstacle is The Way (2014)
หวังว่าทุกคนจะชอบบทความนี้ แล้วพบกับบทความ Stoics ใหม่ๆได้ในปีนี้ครับ แอดว่าจะเขียนงานออกมามากขึ้น เบื่อแล้ว Data เดี๋ยวววว 555+
ตามมาจากโพสก่อนหน้า ขอบคุณที่เขียนบทความดีๆ อีกครั้งค่ะ 🙏🏻